طور گربه خانگی را در خانه شاد و سالم نگه داریم

امروز بیشتر گربه‌ها در شهرها داخل خانه زندگی می‌کنند. زندگی داخل خانه خطر تصادف، دعوا، بیماری‌های عفونی و گم شدن را کم می‌کند. در بسیاری از کشورها گربه خانگی به طور متوسط دو تا سه برابر بیشتر از گربه آزاد عمر دارد. پرسش اصلی این جا است. چطور گربه داخل خانه، شاد و راضی بماند.

۱. گربه‌سازی خانه یا Catification

ذهن گربه هنوز شکارچی است. بدن هم به حرکت نیاز دارد. اگر خانه فقط سطح صاف و خالی باشد، گربه شما خسته و عصبی می‌شود.

سطح عمودی و دید مناسب

گربه دوست دارد بالا برود و محیط را از بالا نگاه کند. شما باید این نیاز را در خانه تامین کنید.

• نصب شلف و قفسه دیواری مخصوص گربه در ارتفاع‌های مختلف
• گذاشتن درخت گربه یا برج گربه کنار پنجره
• ایجاد مسیر پیوسته از مبل به شلف و قفسه برای حرکت بدون رفتن روی زمین
• قرار دادن جای خواب نرم در نقاط آفتاب‌گیر کنار پنجره

این کار به گربه احساس تسلط بر قلمرو می‌دهد. استرس را کم می‌کند.

پنجره و «تلویزیون گربه»

پنجره فعال در خانه گربه را سرگرم نگه می‌دهد.

• نصب نشیمن پنجره برای استراحت و حمام آفتاب
• گذاشتن آبخور و جای خواب نزدیک پنجره از سمت داخل
• اگر امکان دارد قرار دادن غذای پرنده پشت توری در بیرون برای ایجاد منظره متحرک

حتما پنجره و توری را ایمن کنید تا خطر سقوط وجود نداشته باشد.

کَتیو یا حیاطک گربه

اگر خانه حیاط یا بالکن دارد، ساخت catio بهترین حالت برای گربه خانگی است. فضای نیمه بیرونی، نیمه داخلی، زیر نظر شما.

• محصور کردن بالکن با توری محکم
• قرار دادن شلف، تونل، جای خواب و سینی خاک در catio
• کنترل دما و سایه در تابستان

گربه در این فضا نور، بو و تصویر محیط بیرون را می‌گیرد. در عین حال خطر فرار و تصادف در کار نیست.

۲. خاک، دستشویی و امنیت قلمرو

جعبه خاک فقط محل دفع نیست. بخشی از قلمرو است. اگر شرایط مناسب نباشد، ناامنی رفتاری و دفع در نقاط نامناسب شروع می‌شود.

چند جعبه و پخش در خانه

• برای یک گربه، دست کم دو جعبه خاک در نقاط مختلف خانه بگذارید.
• جعبه نزدیک ظرف غذا یا در مسیر رفت و آمد زیاد قرار ندهید.
• جعبه را در گوشه‌های آرام و قابل دسترس قرار دهید، نه در انباری تنگ و تاریک.

گربه باید احساس کنترل و انتخاب داشته باشد. این احساس، امنیت رفتاری را بالا می‌برد.

تمیزی و نوع خاک

• روزبانه چند بار فضولات را بردارید.
• هفته‌ای یک بار خاک را کامل عوض کنید بسته به نوع خاک و تعداد گربه.
• نوع خاک را بر اساس ترجیح گربه انتخاب کنید، اغلب خاک دانه ریز و بدون عطر بهتر پذیرفته می‌شود.

۳. سطوح خراش و ناخن

خراشیدن بخشی از فیزیولوژی گربه است. برای ورزش، تعویض غلاف ناخن و علامت‌گذاری تصویری و بویی انجام می‌شود. اگر سطح مناسب وجود نداشته باشد، مبل و فرش آسیب می‌بیند.

انواع سطح خراش

• ستون عمودی محکم با ارتفاع مناسب
• سطح افقی روی زمین
• مدل زاویه‌دار برای گربه‌هایی که خراش مورب را ترجیح می‌دهند
• ترکیب چند مدل در نقاط مختلف خانه

سطح باید محکم باشد و در هنگام خراش حرکت نکند. گربه بعد از تجربه موفق روی سطح مناسب، کمتر سراغ مبل می‌رود.

۴. بازی، شکار و تخلیه انرژی

بیشتر مشکلات رفتاری گربه داخل خانه از بی‌حوصلگی و انرژی خام استفاده نشده می‌آید. بازی هدفمند، راه مستقیم برای حل این موضوع است.

بازی تعاملی روزانه

شما باید هر روز با گربه خود بازی فعال داشته باشید.

• استفاده از اسباب‌بازی میله‌ای با پر یا نوار
• حرکت دادن اسباب‌بازی روی زمین، زیر مبل و پشت وسایل مثل طعمه
• اجازه برای «شکار» و گرفتن اسباب‌بازی در پایان هر نوبت
• ارائه وعده کوچک غذا بعد از بازی برای تکمیل چرخه شکار، گرفتن، کشتن، خوردن

دو تا سه نوبت بازی ۱۰ تا ۱۵ دقیقه‌ای در روز، تفاوت زیادی در خلق و خو ایجاد می‌کند.

۵. اسباب‌بازی فکری و پازل غذایی

گربه بیرون از خانه فقط شکار نمی‌کند. هر روز مسئله حل می‌کند. پیدا کردن غذا، دوری از خطر و برنامه‌ریزی مسیر. در خانه باید بخش فکری هم مشغول بماند.

پازل غذا و تغذیه فعال

• ظرف‌های پازل‌دار که گربه برای بیرون آوردن دانه غذا باید جسم را حرکت دهد.
• توپ‌های سوراخ‌دار که با ضربه زدن، دانه‌ها خارج می‌شوند.
• پنهان کردن خوراکی کوچک در چند نقطه ثابت خانه و تشویق به جست‌وجو.

این روش‌ها هم ذهن درگیر می‌کنند هم سرعت خوردن غذا را کم می‌کنند. ریسک اضافه وزن هم کمتر می‌شود.

۶. آموزش کلیکر و تمرین‌های ساده

آموزش، ذهن را فعال نگه می‌دارد و رابطه شما و گربه را قوی‌تر می‌کند. کلیکر ابزار ساده‌ای برای این کار است.

نمونه تمرین‌ها

• یاد گرفتن آمدن با صدا یا اشاره
• نشستن روی دستور
• چرخیدن به دور خود
• زدن دست یا «های فایو»
• عبور از تونل یا پرش از روی مانع کوتاه

هر تمرین باید کوتاه، شاد و همراه با تشویقی کوچک باشد. این فرایند اعتماد را بالا می‌برد.

۷. آموزش قلاده و پیاده‌روی کنترل‌شده

برای بعضی گربه‌ها، پیاده‌روی با قلاده تجربه لذت‌بخش است. این روش به گربه فرصت دریافت بو و صدای محیط بیرون را می‌دهد، با کنترل و امنیت.

نکات مهم در آموزش قلاده

• ابتدا قلاده جلیقه‌ای مناسب و فرار ناپذیر انتخاب کنید.
• چند روز قلاده را در خانه کنار گربه بگذارید تا به بو عادت کند.
• سپس برای مدت کوتاه در خانه به بدن گربه ببندید و با تشویقی همراه کنید.
• بعد از پذیرش قلاده، بند را وصل کنید و در خانه قدم بزنید.
• خارج شدن به حیاط یا محیط آرام بیرونی باید مرحله آخر باشد.

این روش مناسب هر گربه نیست. اگر ترس شدید یا وحشت مشاهده شد، ادامه این مسیر منطقی نیست. نگاه از پنجره برای بسیاری از گربه‌ها کافی است.

۸. همراهی گربه دیگر و زندگی اجتماعی

بسیاری از گربه‌ها از همراهی گربه دیگر سود می‌برند. البته شخصیت فردی مهم است.

چه زمانی گربه دوم انتخاب مناسبی است

• اگر قصد پذیرش بچه گربه دارید، پذیرش دو بچه گربه همزمان انتخاب بهتر است.
• بچه گربه‌ها با هم بازی می‌کنند و از هم رفتار اجتماعی یاد می‌گیرند.
• نیاز به بازی با انسان کمتر متمرکز می‌شود و فشار روی شما کم‌تر می‌شود.

معرفی گربه جدید باید مرحله به مرحله و کنترل شده انجام شود. بوی مشترک، اتاق جدا، تبادل پتو و دید کنترل شده مفید هستند.

۹. ریتم، روتین و برنامه منظم

گربه‌ها شکارچی گرگ و میش هستند. یعنی در طلوع و غروب بیشترین فعالیت را دارند. بدن با الگوی منظم غذا و بازی، سازگاری بهتری نشان می‌دهد.

سه «ر» برای گربه خانگی

• روتین، کارهای تکراری در زمان مشخص، مثل غذای صبح و عصر
• رسم، وقتی یک روتین اهمیت احساسی پیدا می‌کند، مثل بازی هر شب قبل از خواب
• ریتم، مجموعه این رسم‌ها، ساعت بیولوژیک بدن را تنظیم می‌کند.

برای نمونه، برنامه زیر برای بسیاری از گربه‌ها مناسب است.

• صبح، بیدار شدن شما، بازی کوتاه، سپس وعده غذا
• بعد از ظهر، زمان استراحت و نگاه از پنجره
• غروب، بازی فعال و سپس وعده غذا
• قبل از خواب، کمی نوازش و آرام‌سازی

۱۰. عقیم‌سازی و آرامش هورمونی

گربه سالم عقیم شده، در محیط خانگی آرامش بیشتری تجربه می‌کند. میل شدید به فرار، جفت‌گیری و درگیری کم می‌شود.

مزایای عقیم‌سازی برای گربه داخل خانه

• کاهش رفتار فرار برای پیدا کردن جفت
• کاهش علامت‌گذاری بویی شدید در نرها
• حذف دوره‌های فحلی دردناک و پر فشار در ماده‌ها
• کاهش ریسک برخی تومورها و عفونت‌های دستگاه تناسلی

در بیشتر پناهگاه‌ها گربه‌ها قبل از واگذاری عقیم می‌شوند. اگر گربه شما عقیم نیست و داخل خانه زندگی می‌کند، این تصمیم یکی از سریع‌ترین راه‌ها برای کاهش تنش و بی‌قراری است.

۱۱. زمان مشترک با شما

گربه خانگی فقط به اسباب و شلف نیاز ندارد. رابطه با شما هم بخش مهم سلامت روان است.

چگونه رابطه را تقویت کنید

• هر روز زمانی مشخص برای بازی تعاملی اختصاص دهید.
• در طول روز چند بار کوتاه گربه را صدا کنید و نوازش کوتاه انجام دهید.
• اگر گربه علاقه دارد، روی مبل کنار خود جای ثابت برای او در نظر بگیرید.
• با صدای آرام با گربه صحبت کنید و به زبان بدن واکنش نشان دهید.

هدف، ساختن احساس پیش‌بینی‌پذیری و امنیت است. گربه باید بداند در این خانه، غذا، سرگرمی، قلمرو امن و رابطه پایدار وجود دارد.

با رعایت این نکات، گربه خانگی شما عمر طولانی‌تر و کیفیت زندگی بهتری خواهد داشت. شما هم در کنار گربه آرام‌تر و راضی‌تر زندگی می‌کنید.